Scheuren in het hout

Een scheur geeft hout een robuuste uitstraling maar is niet altijd gewenst. Als klanten scheurvorming constateren, wordt er vaak gedacht dat er een defect aan het hout is. Maar gelukkig hebben de scheuren geen effect op de sterkteklasse van het hout. Hout is een natuurproduct dat continue bezig is zich aan te passen aan de omgeving, scheurvorming hoort daarbij.

Waarom ontstaat scheurvorming?

Scheurvorming ontstaat door het droogproces. Wanneer het hout droogt, kan er door de toenemende spanning scheuren ontstaan. Dit is met name op de kopse kant. De buitenzijde van het hout droogt (krimpt), terwijl de kern van het hout nog wel vocht bevat. Hoe groter de kopmaat, des te meer en groter de scheurvorming kan zijn.

Wanneer ontstaat scheurvorming het vaakst?

Scheurvorming ontstaat het vaakst onder de volgende omstandigheden:

• Wanneer klanten AD (lucht gedroogd) hout kopen en dit als interieurwerk toepassen.
  AD hout droogt aan de lucht, dat wil zeggen dat het langzaam vanaf de buitenkant naar binnen droogt. De buitenzijde kan droog aanvoelen, terwijl het hart nog nat is. Als AD hout binnen verwerkt wordt, droogt het hout erg snel waardoor er scheurvorming ontstaat. Algemeen wordt aangehouden dat hout voor interieurwerk altijd teruggedroogd (KD) moet zijn tot een minimaal percentage van ca. 8-10%. Indien je toch AD hout binnen wilt verwerken, dien je rekening te houden met krimp, scheurvorming en mogelijk zelfs vervorming.
• Gedurende de zomerperiode.
  In de zomerperiode ontstaat er sneller en/of meer scheurvorming als in de andere seizoenen. Door droog en warm weer krimpt het hout waardoor er scheurvorming ontstaat. In een natte periode (herfst en winter) neemt het hout vocht op, waardoor de scheuren weer kleiner worden of zelfs verdwijnen.

Kan je scheurvorming in het hout voorkomen?

Bij massief constructiehout is het nagenoeg onmogelijk om scheurvorming te voorkomen. Door hout te nemen dat buiten het hart gezaagd is, zal de scheurvorming beperkt zijn. Maar, hoe groter de kopmaat des te moeilijker het is om scheurvorming te voorkomen. Wij zagen Douglashout met kopmaten tot en met 200x200mm, altijd buiten het hart. Over het algemeen heeft Douglas lange rechte stammen waardoor er op deze manier gezaagd kan worden. Bij bijvoorbeeld Eiken wordt het een stuk moeilijker doordat het geen lange rechte stammen heeft. Het wordt dan erg kostbaar. Daarom wordt het zagen buiten het hart van de stam in de regel niet met constructiehout gedaan.

Hoe verminder je de kans op scheurvorming?

Het krimpen (droogte) en uitzetten (vocht) kan je beperken door goede montage en ventilatie. Maak daarbij gebruik van de volgende tips:

• Ruimte tussen planken
  Dit is belangrijk voor een goede ventilatie. Zorg bijvoorbeeld bij het aanleggen van een vlonder dat er, zowel tussen de planken als aan de zijkanten, voldoende ruimte zit. Het hout kan hierdoor werken en krijgt een goede ventilatie. Monteer nooit de planken strak tegen elkaar!

• Voorboren
  Door hout voor te boren staat er minder spanning op het hout tijdens krimp en uitzetting en is er dus minder kans op scheurvorming.

• ​​​​​​​RVS bevestigingsmateriaal
  Bij wisselende weersomstandigheden adviseren we altijd gebruik te maken van kwalitatief goede schroeven. Het hout heeft hierdoor ruimte om uit te zetten. Schroeven zullen oprekken door de werking van hout maar moeten ook weer terug kunnen veren bij krimping. Bij kwalitatief mindere schroeven zal de schroef niet goed meewerken en af kunnen breken.

• Sealer
  Na het afkorten adviseren we de kopse kanten te behandelen met een sealer om inscheuren zoveel mogelijk te voorkomen. Het hout wordt hierdoor afgedicht en beschermt tegen vocht.

• Andere oplossing
  Gevingerlaste balken. Gevingerlaste balken zijn vaak opgebouwd uit teruggedroogde planken, welke gevingerlast worden (op elkaar verlijmd) tot één balk. De plankjes zijn gemakkelijk te drogen en worden vaak in tegenstelde groeirichtingen verlijmd, waardoor de planken in de tegenstelde richting van elkaar werken en zo elkaars werking opheffen. Daardoor zullen gevingerlaste balken nauwelijks scheuren.

Kortom, accepteer de eigenschappen van het hout en zie de charme ervan in. Scheuren ontstaan en verdwijnen (grotendeels). Als je scheuren echt niet mooi vindt, behandel het en probeer het vocht te beperken.